Highspeed waterdruppels
Druppelfotografie of highspeed macrofoto’s van waterdruppels maken is één van mijn passies in de fotografie, omdat deze foto’s er fantastisch uit kunnen zien en bijna altijd uniek zijn. Daarbij kun je met verschillende kleuren en vloeistoffen werken, vanuit verschillende hoeken fotograferen en met een of meerdere lichtbronnen werken, die door middel van gels andere kleuren krijgen, die weer terugkomen in de achtergrond en druppels. De achtergrond kun je afwisselen met verschillende materialen. Mogelijkheden genoeg om lekker creatief te zijn, want natuurlijk ook bij fotografie hoort.
Naast de vele complimenten, dat is natuurlijk altijd leuk, begreep ik tijdens het posten van een aantal foto’s op facebook dat er veel vragen zijn over hoe deze foto’s tot stand komen en wat je daarvoor nodig hebt. Ik ben twee jaar geleden gestart met een simpele pipet om een druppel te fotograferen, dat deed ik dan puur op timing. En maar hopen dat het uiteindelijk zou lukken om een druppel mooi in beeld te krijgen. Toen het lukte en ik andere voorbeelden op internet en in boeken zag, wilde ik steeds meer en verder gaan experimenteren.
Wat komt er allemaal bij kijken?
Ik ben er achter gekomen dat er meer nodig is dan een camera en één flitser. Deze hoeven niet extreem duur te zijn, maar hoe meer megapixels hoe beter, zodat de foto’s nog bij te snijden zijn. Het geeft gewoon meer mogelijkheden in de nabewerking. Daar kom ik later nog op terug.
Na het maken van vele duizenden foto’s zonder goed resultaat wil je het toch graag wat eenvoudiger maken. Je komt dan sneller uit op een beter resultaat en het kost meer tijd om te experimenteren en om de druppels te manipuleren. Helemaal als je meerdere druppels tegelijkertijd in diverse kleuren wilt fotograferen.
Maar dankzij allerlei extra apparatuur, goede lenzen en extra flitsers, blijft de belangrijkste voorwaarde voor druppelfotografie, dat je geduld moet hebben. Soms heb ik een dag nodig om één mooie foto te maken en soms lukt ook dat niet eens…. Dus dit is zeker geen garantie, maar je kunt alles uitproberen.
In dit verhaal wil ik graag een tipje van de sluier oplichten en mogelijk kan ik jou ook verleiden tot het maken van mooie druppelfoto’s. Als het lukt, stuur je ze me maar op.
De apparatuur voor geavanceerde druppelfotografie
In het algemeen geldt dat je geen heel dure apparatuur nodig hebt om mooie foto’s te kunnen maken, het gaat meer om mens achter de camera. Voor deze vorm van fotografie heb je echter wel een camera nodig die veel megapixels ondersteund en handmatig te belichten en scherp te stellen is. Bovendien zal je dicht bij de plons moeten komen. Een speciale macrolens en een digitale spiegelreflex camera (DSLR) levert de beste foto’s op. Je kunt ook compacte camera’s gebruiken en de macro/close-up modes gebruiken, maar dan moet je wel voldoende licht hebben. De sensoren van deze camera´s zijn veel kleiner en geven sneller ruis.
Ik maak gebruik van meerdere high-speed flitsers, zoals de Nikon SB600 en Speedlight YN460-II en YN560-III van Yongnuo. De laatste kan zelf terug naar 1/128 en dat is goed. Hoe lager hoe beter, om de druppels te bevriezen. Daarbij kun je gels gebruiken om extra kleur te brengen in de foto. Zorg dat je voldoende batterijen hebt en mogelijk een snellader die binnen 15 minuten de batterijen weer oplaadt. Er worden veel foto’s gemaakt en dus ook veel geflitst. Het zal je net gebeuren dat één van de batterijen leeg raakt, terwijl je net op dat moment de mooiste druppel maakt.
Je wilt de foto’s zo scherp mogelijk fotograferen en dan is een statief natuurlijk een pre. Ook voor de flitsers kun je gebruik maken van flitsvoet, klemmen en kleinere statieven zoals de GorillaPod van Joby die lekker flexibel is. Op het camerastatief kun je dan nog tussen het balhoofd en de camera een extra macro slider bracket plaatsen, zodat ook je camera eenvoudig kan verschuiven.
Zoals eerder gezegd, wil je het liefst meerdere druppels tegelijkertijd, in verschillende groottes en kleuren fotograferen. Je hebt dan toch extra apparatuur nodig om deze druppels automatisch te laten vallen. Er zijn veel timers/dropkits op de markt zoals de Stopshot van Cognisys en de Time Machine Drip Kit. Na lang overwegen heb ik zelf gekozen voor de CameraAxe. Al deze apparaten maken gebruik van arduino-software, dit is open-source software en is vrij. Hierdoor worden er steeds meer ontwikkeld en hebben deze apparaten veel mogelijkheden.
De CameraAxe is gemaakt om camera’s of flitsers aan te sturen door middel van signalen van verschillende sensoren. Vooral bruikbaar voor allerlei fenomenen die met menselijke reflexen niet goed te volgen zijn. Zoals geluid, licht en snelheid.
Naast de CameraAxe als trigger heb je voor druppels ook een of meerdere valve sensors nodig waarin de vloeistof zit en die via de CameraAxe in fracties van milliseconden een of meerdere druppels creëert. De valve sensors kun je bevestigingen op een rail met speciale rackmounts, zodat je deze kunt draaien en kantelen om de druppels te richten.
Voorbereidingen
De druppels moeten uiteindelijk worden opgevangen in een lekbak of glas. Het liefst een lange ondiepe zwarte of witte schaal, zodat je eenvoudig uit andere hoeken kunt fotograferen zonder dat de randen van de bak in beeld komen.
Om een goed beeld te krijgen van het eindresultaat schiet ik bijna altijd foto’s in ‘Tethered Shooting” mode, waarbij de camera via een kabel of draadloos aangesloten is op je computer. Draadloos kan, maar door de grootte van de bestanden is het sneller om dit via de USB-aansluiting te doen. Door middel van Lightroom of Capture One kun je dan direct het resultaat bekijken en controleren op scherpte en lichtkwaliteit. Dat is het belangrijkst voor een perfecte druppelfoto.
Ok, wij kunnen dus nu automatisch druppels creëren, deze sturen en opvangen in de waterbak. Maar dan hebben wij de vloeistof nog nodig. De meest gebruikte vloeistof is water en melk/room. Gewoon kraanwater is eigenlijk te zuiver en dat zie je direct terug in het eindresultaat. Je moet iets aan het water toevoegen zodat het eigenlijk wat slomer/trager wordt met je langere slierten. Ik gebruik hiervoor xanthan (guar) gum en mix dat eenvoudig met water en kleurstoffen. Soms doe ik er nog een beetje melk bij. Ik gebruik voornamelijk waterverf om de verschillende kleuren te maken.
Camera instellen
Een camera moet handmatig worden scherpgesteld op ongeveer de plaats waar de druppel het water raakt. Hiervoor kun je een lange schroef, pen of breinaald gebruiken. Plaats bijvoorbeeld de schroef in het water op ongeveer de plaats waar de druppel het water raakt. Als de camera over een LiveView mogelijkheid beschikt, kun je hiermee inzoomen op het object en de camera scherpstellen. Zet wel de autofocus op uit.
Afhankelijk van welke timer/trigger apparatuur je gebruikt, zal je de sluitertijd in moeten stellen. Als je gebruik maakt van extra triggersensors stel je de sluitertijd in op de maximale synchroniseerbare snelheid (1/125 of 1/250 seconden). Bij de cameraAxe maak ik gebruik van de zogenaamde bulb- mode, waarbij de CameraAxe mijn sluiter en flitsers bedient.
Kies vervolgens een klein diafragma voor een goede scherpte diepte, zoals F/11-F/22 en een lage ISO waarde tussen de 100-400. Deze waarden zijn wel afhankelijk van hoeveel je het onderwerp/druppel belicht met voldoende flitslicht.
Fotografeer altijd in RAW, zodat je de mogelijkheid blijft houden om de foto na te bewerken en maak een extra backup.
Belichtingen
Nadat je de camera goed heb ingesteld, is flitslicht het beste om druppels goed te verlichten. Om de druppels te bevriezen heb je kort en krachtig licht nodig. Ik gebruik hiervoor externe flitsers, die ik naast en achter de druppels plaats.
Afhankelijk van de diafragma en ISO waarde kan men de lichtsterkte van deze flitsers verhogen, echter zal de syncspeed tussen de 1/128, 1/64, 1/32 moeten liggen, niet hoger. Hoger betekent in dit geval een fellere en langere flits. De druppel zal dan vervagen en dan mis je de scherpte in je foto. Soms lukt dat niet helemaal omdat het water alle kanten kan opspatten en dan kun je niet alles in focus houden, maar dat geeft ook weer meer diepte in de foto.
De CameraAxe bedient een van mijn flitsers die als master dient voor de andere flitsers die op Slave zijn ingesteld, dat werkt bij mij voldoende. De CameraAxe kan andere flitsers bedienen, maar dan heb je nog een multiflash kit nodig.
De flitsers kun je voorzien van kleurengels zoals die van Rogue om extra kleur en andere effecten aan de foto toe te voegen. Ik maak meestal gebruik van een wit plexiglas als achtergrond om het flitslicht te verzachten. Maar je kunt ook andere achtergronden gebruiken die in de druppel weerkaatsen.
Ook hier geldt weer, goed en voldoende licht is belangrijk voor mooie scherpe foto’s.
Nabewerkingen
Ik denk dat iedere foto die men wil publiceren, altijd nabewerkt moet worden, helemaal als deze in grootformaat aan de muur opgehangen wordt. Er zijn altijd oneffenheden, zoals stof of vlekken op de sensor die verwijderd moeten worden. Het rechtzetten van de foto wordt vaak vergeten. De foto’s moeten wel een realistische uitstraling blijven houden.
Ik maak gebruik van Adobe Lightroom voor het beoordelen, rangschikken en exporteren van de foto’s in TIFF formaat, zodat ik ze daarna in Adobe Photoshop kan bewerken. Hiermee kan ik oneffenheden wegwerken en de foto’s bijsnijden en rechtzetten. Daarna kunnen contrast, helderheid, licht en eventueel de kleuren iets worden aangepast. Voor afbeeldingen op het web zal ik de foto’s nog iets verscherpen. Soms gebruik ik extra filters uit de NIK Software van Google of Topaz Labs collections om iets speciaals aan de foto toe te voegen, maar dat is persoonlijk.
Later sla ik het bestand met of zonder watermerk op in JPEG-formaat.
Samengevat heb je o.a. het volgende nodig om geavanceerde waterdruppels te fotograferen:
- camera met manuale mode en liveview
- meerdere Speedlight Flitsers die 1/128, 1/64 ondersteunen
- kleurengels en waterverf
- flitsertriggers of een triggervoet
- statieven, klemmen of voetstukken voor camera en flitsers
- trigger/timer apparatuur, zoals CameraAxe
- voldoende batterijen voor camera en flitsers
- macrolens 2.8 60-90 mm
- sensors voor triggering en valve
- water en andere vloeistoffen met dikmakers
- software voor nabewerking
- laptop voor tethering